porozumienie paryskie

Polski rząd unika poruszania niewygodnych tematów do czasu rozstrzygnięcia wyborów prezydenckich zaplanowanych na 18 maja (pierwsza tura). Dlatego, mimo pełnienia prezydencji w Radzie UE, Warszawa wciąż spycha na boczny tor rozmowy o celach klimatycznych Unii na lata 2035 i 2040. Jak zauważają naukowcy z Climate Action Tracker, w konsekwencji coraz bardziej zagrożona staje się realizacja celu neutralności klimatycznej do 2050 roku.

Tegoroczny COP, który odbył się w Baku w Azerbejdżanie, był jednym z trudniejszych w ostatnich latach. Choć w kilku kwestiach udało się dojść do porozumienia, to jednak kluczowa kwestia określenia nowego, policzalnego celu finansowego NCQG (ang. New Collective Quantified Goal) nie przyniosła rozstrzygnięcia, które zadowoliłoby uczestników spotkania – zauważa Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy.

Organizatorzy Szczytów Klimatycznych ONZ po tym, jak rok temu udał im się żart i dwutygodniowe debaty o przyszłości ziemskiego klimatu zorganizowali w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, czyli u ósmego producenta ropy na świecie w 2023 r., postanowili w tym roku powtórzyć ten dowcip. I COP29, który trwa od 11 do 22 listopada, zorganizowano w Azerbejdżanie, który żyje z gazu ziemnego i ropy. Badania zaś ukazujące średnią temperaturę w 2024 r. i tak udowadniają, że te wszystkie konferencje i deklaracje nie mają żadnego sensu i znaczenia.

Lato 2024 r. bije rekordy ciepła i niepokoi ekstremalnymi zjawiskami. Zdaniem Antonio Guterresa, sekretarza generalnego ONZ, to już naprawdę ostatni moment na szybsze wycofanie się z paliw kopalnych. Najnowsza analiza Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) wskazuje jednak, że przynajmniej o popyt na węgiel w kolejnych latach nie ma co się martwić, bo ma pozostać na niezmienionym poziomie.

W Sudanie, gdzie śmiercią głodową zagrożonych jest 5 mln ludzi, mamy do czynienia z bodaj największym kryzysem humanitarnym w historii. I kto w takich okolicznościach martwiłby się jeszcze dodatkowo zmianami klimatu? Zwłaszcza że globalną umowę w tej sprawie z 2015 r. możemy już spokojnie wyrzucić do kosza.

O tym, jak bardzo w ostatnim czasie zmiany klimatu przyspieszyły, najlepiej świadczą apele ekspertów, którzy stawiają sprawę jasno: albo na serio weźmiemy się do roboty, albo za chwilę porozumienie paryskie możemy wyrzucić do kosza. Teraz najnowsze badania opisane w Nature dowodzą, że źle dzieje się nie tylko na lądzie, ale również w morzach i oceanach. Wymuszona ciepłem migracja niektórych gatunków może mieć nieprzewidywalne konsekwencje.

Europejski Zielony Ład atakowany jest między innymi dlatego że zawiera rozwiązania, których reszta świata nie podejmuje, chociaż wszyscy oddychamy tym samym powietrzem. I teraz potwierdza to najnowszy raport Global Energy Monitor. Owszem ambitnym celom klimatycznym Brukseli można przyklasnąć, ale nie przyniosą one żadnego oddechu globalnemu klimatowi, jeżeli nie będą obowiązywać na całym świecie, a nie tylko na terenie jednego z najmniejszych kontynentów. Dlatego powinniśmy redukować moce węglowe, a nie je zwiększać, jak miało to miejsce w zeszłym roku.

Bruksela wydaja się klimatycznym prymusem, który z jednej strony skrzętnie spycha paliwa kopalne na boczny tor, a z drugiej zdecydowanie stawia na rozwój odnawialnych źródeł emisji. I może rzeczywiście jest tak w przypadku węgla. Gorzej jeżeli chodzi o gaz ziemny. Najnowsza analiza Beyond Fossil Fuels wskazuje, że Komisja Europejska w tym względzie na razie robi tylko dobrą minę do złej gry, a i tak wszyscy widzą, jak potyka się o własne nogi.

Niestety, ale jesteśmy świadkami gwałtownego przyspieszenia zmian klimatu. Po tym, jak świat obiegła informacja, że 2023 r. był najcieplejszym w historii pomiarów, wyszło też na jaw, że już od czerwca ub.r. każdy kolejny miesiąc był także najgorętszy w historii, w porównaniu z analogicznym miesiącem w poprzednich latach. I cały czas tego tempa nie zwalniamy, bo styczeń 2024 r. też jest z najwyższa średnią temperaturą odkąd takie dane są zbierane w 1850 r.

Jak zwykle po zakończeniu kolejnego Szczytu Klimatycznego ONZ trwa dyskusja nad tym, czy zakończył się sukcesem, czy może odwrotnie - sromotną porażką. Osobiście skłaniam się zdecydowanie ku tej drugiej tezie. Chociaż okazuje się, że COP28 - w porównaniu z wcześniejszymi odsłonami - w jednym się bardzo wyróżnia. Chodzi o liczbę desygnowanych na te obrady delegatów. Jeszcze nigdy wcześniej nie było ich tak dużo. Ciekawostką jest też to, że największe reprezentacje miały te kraje, które do galopujących zmian klimatu dokładają najwięcej.

Był protokół z Kioto, a blisko dwie dekady później świat podpisał Porozumienia Paryskie. Od tego czasu zorganizowano wielu Szczytów Klimatycznych ONZ, na których padały mocne słowa. I na tych słowach najczęściej niestety się kończyło. Pewnie w trakcie COP28, który za chwilę wystartuje w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, będzie tak samo. Chociaż granicę 2 st. C dla globalnego ocieplenia już przekroczyliśmy. A jeszcze gorsze perspektywy kreśli przed nami ONZ.

Pod względem pomiarów temperatury 2023 rok jest niezwykłym okresem. Już pal licho, że tegoroczny wrzesień, zgodnie ze wskazaniami IMGW-PIB, był najcieplejszy w Polsce, odkąd mierzymy temperaturę. Teraz wychodzi, że dotyczy to całego świata i całego roku. Niestety jednocześnie znaleźliśmy się niebezpiecznie blisko granicy.

Coraz większymi krokami zbliżamy się do unijnego rozporządzenia w sprawie metanu, którego głównym źródłem są kopalnie węglowe. Think tank Ember zwraca uwagę, że w tych redukcjach prymusem ma szansę być Polska. Na razie jednak Warszawa podąża zgoła w odwrotnym kierunku i wywiera na Brukseli jak największą presję, żeby metanowe regulacje jak najbardziej osłabić i przy okazji machnąć ręką na cele klimatyczne.

Za chwilę minie osiem lat odkąd świat podpisał porozumienie paryskie i umówił się na ograniczenie wzrostu temperatury globalnej do 1,5 stopnia Celsjusza. I chyba wychodzi na to, że swojego słowa najzwyczajniej w świecie nie dotrzymujemy. Tak przynajmniej wynika z najnowszych ustaleń Europejskiego Centrum Średnioterminowych Prognoz Pogody (ECMWF). I wychodzi na to, że nie dość, że coraz częściej zdarza nam się przekraczać ustalone tak granice, to w dodatku jest spora szansa na to, że tak też będzie przez następnych kilka lat.

Najnowszy raport Banking on Climate Chaos, który co roku analizuje globalne finansowanie paliw kopalnych przez główne banki komercyjne i inwestorów, to wyjątkowo smutna lektura. Bo jest koronnym dowodem na to, że walka ze zmianami klimatu rozpoczyna się i kończy na deklaracjach. Za nawet najodważniejszymi słowami, które podają na kolejnych szczytach klimatycznych ONZ, nie idą żadne konkretne, robiące różnice czyny. Świat dalej wydaje krocie na paliwa kopalne, od których niby bardzo chce się uniezależnić.

Może i Greta Thunberg jest bezczelną smarkulą ze Szwecji, która zamiast chodzić grzecznie do szkoły, poucza cały świat. Ale w jednym bezsprzecznie ma rację: do tej pory szczyty klimatyczne ONZ tak po prawdzie poza klimatycznym bla, bla, bla niczego konkretnego nie przyniosły. Potwierdza to niestety najnowszy raport naukowców, którzy postanowili sprawdzić, jak radzimy sobie z usuwaniem z atmosfery nadmiarów CO2. Wyniki są zawstydzające. (Na zdj. Greta Thunberg aresztowana podczas protestu klimatycznego w Niemczech)

Wyobrażacie sobie, że w Polsce teren budowy pod nową kopalnię węgla blokują aktywiści klimatyczni? Przywiązują się do drzew i te sprawy? Na miejscu zjawia się kordon policji i wkurzeni górnicy, którzy tę demonstrację odbierają jako cios w ich miejsca pracy. Właśnie świadkami takich wydarzeń jesteśmy teraz w zachodnich Niemczech, gdzie toczy się wojna o o wieś Lutzerath, na terenie której ma powstać nowe wyrobisko.

Rozmowy na temat globalnego ograniczenia produkcji plastiku trwają już od 2014 r., ale chyba w końcu zbliżają się do szczęśliwego finału. Efektem ma być strategia podobna do tej podjętej wobec zmian klimatu. Obserwując jednak mizerię merytoryczną ostatnich Szczytów Klimatycznych ONZ, właściwie nie wiadomo, czy będziemy się cieszyć, czy płakać.

Światowa Organizacja Meteorologiczna bije na alarm. Coraz większa szansa bowiem jest na to, że w ciągu najbliższych pięciu lat globalna temperatura jeszcze dodatkowo tylko urośnie. Tym samym możemy niebezpiecznie zbliżyć się do granicy 1,5 st. C, a nawet ją przekroczyć. Pewne zjawiska pogodowe mają wpływ ochładzający, ale to w żadnej mierze nie zmienia długoterminowego trendu globalnego ocieplenia.

Warszawa, Kraków, Łódź, Rzeszów i Wrocław – na razie tylko tych reprezentantów ma Polska w grupie 100 unijnych miast, które zobowiązały się do walki ze zmianami klimatu i osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2030 r. Właśnie rusza specjalny program Komisji Europejskiej, który ma zapewnić finansowanie na odpowiednim poziomie tych miejskich inicjatyw.